غذای کودک

تغذیۀ کودک ۱ تا ۲ ساله

نکات مهم در مورد تغذیه با شیر مادر برای کودک ۱ تا ۲ سال:

تغذیه منظم با شیر مادر در سال دوم زندگی همچنان یک ضرورت است چرا که:
– یک منبعِ خوبِ تأمین پروتئین برای کودک است. حدود یک سوم انرژی مورد نیاز روزانۀ او را تأمین می‌کند.
– به تداوم رشد مناسب کودک کمک می‌کند و مواد ایمنی بخش موجود در آن برای محافظت کودک در برابر عفونت ها موثر است.
– نیازهای عاطفی و روانی شیرخوار را تأمین کرده و در تکامل ذهنی و جسمی او نقش به سزائی دارد.
– در مواقع ابتلای کودک به بیماری و به دنبال آن بی‌اشتهایی، یک منبع مهم تامین کنندۀ انرژی برای کودک است، چراکه اغلب کودکان در زمان بی اشتهایی ناشی از بیماری، فقط به شیر مادر تمایل دارند.
– در صورت ابتلا به اسهال و استفراغ، هیچ چیز به اندازۀ شیر مادر برای شیرخوار قابل تحمل نیست.

توصیه های تغذیه‌ای برای کودک ۱ تا ۲ سال:

– هر چقدر شیرخوار میخواهد با شیر مادر تغذیه شود.
– بر خلاف سال اول زندگی، در کودکان ۱ تا ۲ ساله تغذیه با شیر مادر بهتر است نیم تا ۱ ساعت پس از صرف غذای کودک انجام شود و در حقیقت تغذیه از سفرۀ خانوار بر تغذیه با شیر مادر اولویت دارد.

– تنوع غذایی، استفاده از تمام گروه های اصلی غذایی و انتخاب مواد غذایی دارای ارزش تغذیه‌ای مناسب در برنامۀ غذایی کودک در نظر گرفته شود.
– در این دوره تنوع در برنامه غذایی کودک کم می‌گردد زیرا کودک در برابر مواد غذایی جدید بسیار مقاومت نشان می‌دهد و تنها مواد غذایی اندکی را انتخاب می‌کند که مورد علاقه اش می‌باشد. بنابراین ضروری است که غذاهای جدید به دفعات (۸-۱۰بار) به کودک معرفی شود و اگر بعد از ۱۰ بار کودک نپذیرفت، مادر می‌تواند نتیجه‌گیری کند که کودک آن را دوست نداشته است.
– از غذاهای متنوع خانواده شامل پنج گروه اصلی غذایی (نان و غلات، شیر و لبنیات، گوشت، حبوبات، تخم مرغ و مغزدانه ها‌، سبزی ها و میوه ها) به کودک داده شود.

مصرف تمام گروههای غذایی
مصرف تمام گروههای غذایی برای کودکان

– از سبزی های برگ سبز تیره و نارنجی و میوه های زرد و نارنجی (جعفری، گشنیز، هویج، کدو حلوایی، انبه، زردآلو و مرکبات) که منابع غذایی ویتامینَ A و C هستند به کودک داده شود.
– در هر وعده به اندازه سه چهارم، تا یک لیوان غذا به شیرخوار داده شود: (یک لیوان=۲۴۰ سی سی) با توجه به این که یک قاشق غذاخوری سرصاف انواع برنج پخته ۱۵ گرم و یک قاشق غذاخوری سر پر انواع برنج پخنه ۲۰ گرم است، یک لیوان معادل ۱۶ قاشق غذاخوری سر صاف انواع برنج پخته و یا ۱۲ قاشق غذاخوری سرپر انواع برنج پخته است.

– هر روز ۳ تا ۴ وعده غذا به کودک داده شود.
– هر روز ۱ الی ۲ بار میان وعده در بین غذاهای اصلی به کودک داده شود.
– میان‌وعده را باید ۱:۳۰ تا ۲ ساعت قبل از وعده اصلی به کودک داد.
– میان‌وعدۀ غذایی از بین گروه‌های اصلی غذایی انتخاب شود.
– به عنوان میان‌وعده در برنامۀ غذایی کودک ۱ تا ۲ ساله تنقلات بی‌ارزش نظیر غلات حجیم شده، شکلات، چیپس، آب میوه‌های تجاری و نظایر آنها جایگاهی نداشته به جای آن از میان وعده های مغذی نظیر انواع میوهها، سبزی ها، شیر پاستوریزه، ماست، نان، پنیر کم نمک و خرما استفاده شود.

دادن انواع سبزیجات و حبوبات
دادن انواع سبزیجات و حبوبات و میوه‌ها

– از دادن انواع نوشیدنی های شیرین به دلیل افزایش خطر اضافه وزن و چاقی، پوسیدگی دندان و کاهش دریافت مواد مغذی تا حد امکان خودداری شود.
– در برنامۀ غذایی کودک فقط از ماست پاستوریزۀ ساده استفاده شده و از مصرف انواع ماستِ میوه های صنعتی خودداری شود. در صورت تهیۀ ماستِ میوۀ خانگی فقط میوه به ماست اضافه شده و از اضافه کردن شکر به ماست میوه خودداری شود.
– از دادن آدامس، آب نبات، تکه های بزرگ سیب، آجیل، ذرت، کشمش، هویج خام، کرفس، انگور و گیلاس به دلیل احتمال خفگی به کودک خودداری شود. (از مغزها می توان به صورت پودر شده برای مقوی کردن غذاها استفاده کرد).
– تخم مرغ کاملا پخته شده به کودک داده شود و از دادن تخم مرغ خام یا خوب پخته نشده خودداری شود.

– از دادن شیر و لبنیات غیر پاستوریزه خودداری شود.
– آب میوۀ طبیعی را می توان به میزان ۱۲۰ تا ۱۸۰ سی سی در روز به کودک داد.
– غذاهای مصرفی باید دارای ۰/۸ الی ۱ کیلوکالری انرژی در هر گرم باشد. در صورتی‌که غذاهای داده شده رقیق و حاوی مواد مغذی کمتری باشد، کودک باید در هر وعده یک لیوان کامل دریافت کند.
– از نمک یُددار تصفیه شده در پخت غذا استفاده شود.
– اگر برنج به صورت کته یا کاملا نرم شده نیست آن را با پشت قاشق و کمی آب خورش باید نرم و له کرد.

– اگر کودک شیر مادر نمی‌خورد روزانه ۱ تا ۲ وعدۀ غذایی اضافه به او داده شود.
– اگر کودک به مادۀ غذایی آلرژی دارد، باید از برنامۀ غذایی کودک حذف و جایگزین مناسب قرار گیرد.
– غلاتی که کودک قدرت جویدن آن ها را دارد مانند برنج به صورت کته های مختلف مخلوط با سبزی ها، حبوبات و گوشت های نرم به او داده شود.
– اگر کودک مبتلا به یبوست است در تهیۀ سوپ او، علاوه بر سبزی ها (سیب زمینی، هویج، کدو، فلفل سبز، سبزیهای برگی و …) از برگه هلو، زردآلو و آلو به مقدار کم استفاده شود.

– به کودک کمک شود خودش غذا بخورد و اطمینان حاصل گردد که فقط آب خورش و آب گوشت را نخورد.
– قبل از این که فلفل، ادویه و یا چاشنی های تند به غذا اضافه شود، غذای او برداشته (جدا) شود.
– در هنگام دادن گوشت، مرغ یا ماهی به کودک، آن را تکه تکه کرده و استخوان ها و تیغ های آن گرفته شود.
– مایعات همیشه با فنجان یا لیوان به او داده شود.
– از بشقاب، قاشق و چنگال نشکن استفاده شود.
– ظرف غذای کودک مجزا باشد. نکات بهداشتی در مراحل آماده سازی، تهیه و طبخ غذا رعایت شود.

ظرف غذای کودک
طرف غذای کودک نباید شکننده باشد

– غذا خوردن کودک همراه با حواس پرت کردن، تشویق و تنبیه نباشد. در هنگام غذاخوردن کودک، تلویزیون خاموش باشد. به زور به کودک غذا داده نشود.
– مصرف مکمل های ویتامین های A و D یا مولتی ویتامین و قطره آهن در سال دوم نیز باید بر اساس دستور العمل تداوم داشته باشد. (این مطلب که قطره آهن موجب سیاهی دندان می شود نباید مانع مصرف آن شود، بلکه باید قطره آهن را با قاشق چایخوری در عقب دهان ریخت و پس از آن به کودک آب داد و با پارچه ای تمیز روی دندانهای او را نیز تمیز کرد).

– نوشیدنی‌های شیرین مانند آب میوۀ صنعتی یکی از عوامل خطر اضافه وزن و چاقی در کودکان هستند. در ضمن، با توجه به این که اصولا نوشیدنی‌های شیرین به جای شیر مصرف می‌شوند موجب کاهش دریافت مواد مغذی ضروری مانند کلسیم می‌شوند.

مطالب آموزشی قبلی ما که راجع به تغذیۀ کودک ۶ تا ۸ ماه و ۹ تا ۱۱ ماهه بود را بخوانید. همراه ما باشید تا مطالب آموزشی بعدی دربارۀ تغذیۀ کودک.

  1. بازتاب: غذاهای انگشتی مناسب برای کودکان | چند مثال از گروههای غذایی مناسب | دکتر ناهید جعفری

دیدگاه‌ خود را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *