اوتیسم نوعی اختلال رشدی است که با رفتارهای ارتباطی، کلامی غیر طبیعی مشخص میشود. علائم این اختلال در سال های اول عمر بروز میکند. افراد مبتلا به اوتیسم یا در خودماندگی دارای سه نشانۀ مهم هستند:
۱. دیر زبان باز کردن کودک و عدم توانایی در برقراری ارتباط چشمی
۲. پاسخهای ناقص به روابط اجتماعی
۳. بازیهای تکراری و غیر معمول
در نوع شدید، اغلب آنها از تماس های چشمی با دیگران پرهیز میکنند، و ساعتها یک بازی را تکرار میکنند. نوع بهتر اوتیسم، اسپرگر نام دارد. آنها طبیعی حرف میزنند و در برخی قسمتها مثل نقاشی یا ریاضی میتوانند بسیار بدرخشند.
کودک در خودمانده، توانایی مدیریت احساسات خود و صبر کردن را ندارد. بنابراین هنگام ناراحتی یا عصبانیت، ممکن است جیغ بزند یا سر خود را به جایی بکوبد. درخودماندگی هنوز درمانی ندارد اما میتوان آن را به مقدار زیادی بهبود داد.
بیش‌حسی در کودکان اوتیسم
بیش‌حسی در کودکان اوتیسم یکی از ویژگیهایی که بین افراد اوتیسم مشترک است بیش‌حسی به صداها در محیط است.
به نظر میرسد اگر افراد توانایی تعدیل کردن صداها را از دست بدهند این صداها تاثیر وحشتناکی بر آنها خواهند.
علاوه بر حساسیت به صدا، میتواند لمس و سایر سیستمهای حسی مانند حس بویایی و دهانی را در بر بگیرد.
یکپارچگی حسی چیست؟
کودکان دارای اتیسم به بدعملکردی سیستم حسی مبتلا هستند. آنان ممکن است نسبت به محرکهای محیطی در حوزۀ شنیداری، لمسی، بصری و چشایی واکنش حسی ضعیف و یا برعکس شدید نشان دهند.
یکپارچگی حسی یک فرایند عصب شناختی است که طی آن محرکهای حسی دریافتی از جانب کودک تفسیر و متحد میشود.
یکپارچگی حسی چه کارایی و کاربردی برای کودکان دارای اوتیسم دارد؟
مشکلات حسی کودکان دارای اوتیسم زمینه را برای بروز رفتارهایی چون تکان خوردن، چرخیدن، و برخی رفتارهای نابه‌هنجار درآنان را فراهم میکند.
از طریق فرایند یکپارچگی حسی میتوان بسیاری از مشکلات حسی این کودکان را بر طرف کرد. اگر مشکلات حسی این کودکان از بین رود همین طور از مشکلات رفتاری آنها نیز کاسته خواهد شد.
والدین چه نقشی در پیشبرد روش یکپارچگی حسی دارند؟
والدین میتوانند از طریق آگاهی از مشکلات حسی فرزندشان و همچنین کمک گرفتن از درمانگران در این حوزه، بسیاری از تکنیکهای یکپارچگی حسی را در خانه و زندگی روزمره به اجرا درآورند.
آیا یکپارچگی حسی را میتوان به صورت هم زمان در کنار سایر روشهای درمانی به اجرا درآورد؟
یکپارچگی حسی باید جزء جدا نشدنی فرایند درمانی باشد چرا که برای موفقیت در هر روش درمانی در حوزۀ اتیسم باید در گام اول، مشکلات حسی این کودکان کاهش یابد. و اگر از مشکلات حسی این کودکان کاسته شود همکاری بیشتری در پیشبرد روش درمانی از خود نشان میدهند.
پیشنهادهایی برای بهبود وضع بهداشت کودک دارای اوتیسم
یک مشکل متداول در بین خانواده های داری کودک اوتیسم، حمام کردن و مسواک زدن و انجام کارهای شخصی اولیه است.
کودکان دارای اوتیسم از محیط های پرسروصدا دوری میکنند و تماس نزدیک با دیگران را زیاد دوست ندارند و به علت عدم علاقه به تحریکات حسی، در انجام نظافت مشکل دارند.
صدای شرشر آب دوش حمام برایشان خوشایند نیست و در آرایشگاه تحمل آرایشگر غریبه و تماس نزیک با او و صداهای مختلف آرایشگاه برایشان سخت است.
توصیه هایی برای رعایت بهداشت در کودکان اوتیسم
- سعی کنید روش حمام کردن کودک را تغییر دهید. مثلا از لیفهای نرم مخصوص حمام استفاده کنید.
- سعی کنید حساسیت کودک نسبت به آب را کم کنید. مثلا بازیهایی ترتیب دهید که در آن بازی، کودک در استخر آب شیرجه بزند و یا در زمان باریدن باران در محوطه در بیرون خانه بازی کنید.
- برای بعضی کودکان کوتاه کردن ناخن ترسناک و ناخوشایند است. شما میتوانید گرفتن ناخن را در زمان سرگرم بودن کودک با تلویزیون و کامپیوتر انجام دهید.
- اگر کودک نسبت به کوتاه کردن موهایش حساس است با شانه کردن مرتب موهایش، حساسیت او را نسبت به اصلاح موهایش کاهش دهید و اگر کودک از صدای ماشین اصلاح میترسد به آرایشگر توصیه کنید فقط از قیچی و شانه استفاده کند.
